GDP
ភាពស្មើរគ្នារបស់ផលិតករ
ជាទូទៅក្នុង ភាពស្មើគ្នា រឺភាពប្រហាក់ប្រហែលគ្នារបស់សេដ្ឋកិច្ច គឺត្រូវបានធ្លាក់ចុះទៅដល់ចំនុចមួយដែលសហគ្រាស មានវិធានការទប់ទល់ដូចជាៈ កសិកម្ម, សំនង់,ឧស្សាហករ ,ផលិតករនិងរួមមានជាច្រើនទៀត។ទិន្នផលរបស់ពួកគេ ជាមូលដ្ឋានយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការវាយតម្លៃ និងស្ទង់មើលនៅការប្រែប្រួលរបស់ពានិជ្ជកម្ម។ ដើម្បីជៀសវៀងការជាន់គ្នានៃការរាប់នៅក្នុងករណីដែលទិន្នផលរបស់សហគ្រាសមួយ
មិនបានបូកសរុបទំនិញរបស់ខ្លួន។ ប៉ុន្ដែការបំរើ ដូចជានៅកន្លែងសហគ្រាសដ៏ទៃទៀតហើយ ទិន្នផលទាំងអស់ត្រួវតែរាប់និងសរុប ។យោងទៅតាមការកើនឡើងនៃរបៀបបន្ថែម
តំលៃដែលត្រូវបានគេគិត ,វាប្រហែលជាមានសារៈសំខាន់ដើម្បីបង្កើតការ
កែខៃឲបានសមរម្យជាងមុន វាអាចបានថ្លឹងអោយមានភាពស្មើគ្នាទៅនិងផលិតផលនាំចូលសរុប។ នេះដោយសារតែផលិតផលនាំចូលសរុបគឺជាតំលៃទីផ្សាររបស់ទំនិញ និង សេវា ។ តំលៃដែលបានទទួលដោយអ្នកផលិត វាអាចខុសគ្នា ប្រសិនបើផលិតផលគិត
ទាំងពន្ធសំរាប់រដ្ឋាភិបាល។ ឧទាហរណ៏ៈតំលៃរបស់អ្នកផលិត បូកនិង ពន្ធ គឺស្មើនិងតំលៃទីផ្សារ។ ប្រសិនបើពន្ធនិង ប្រាក់ទំនុកបំរុងផ្សេងៗមិនត្រូវបានទាន់គិតគឺវាជាផ្នែកមួយនៃGVA ,យើងត្រូវតែគិតអំពីរGDPជាៈGDP=GVA+ពន្ធផលិតផល-ប្រាក់ទំនុកបំរុងផ្សេងៗ។
GDP មកពីរពាក្យថា( Gross Domestic Product or Gross domestic Income)គឺមានន័យថាផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប។
វាជាមូលដ្ឋាននៃការវាស់វាងយ៉ាងសំខាន់នៃទិន្នផលសេដ្ឋកិច្ចសរុបរបស់ប្រទេសមួយ។ វាជាការបូកសរុបតំលៃទំនិញទាំងអស់នៅក្នុងទីផ្សារហើយនិងសេវាដែលបានបង្កើត
នៅខាងក្នុងប្រទេសមួយក្នុងមួយឆ្នាំ។វាជារឿយៗមានការទំនាក់ទំនងគ្នា
ទៅវិញទៅមកជាមួយនិងមាត្រដ្ឋានក្នុងការរស់នៅ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដីវាត្រូវបានប្រើដើម្បីវាស់ខ្នាត់រឺមាត្រដ្ឋាននៃការរស់នៅមានការកើនឡើងជាលំដាប់នៃវិវេចនានិយម
។ហើយប្រទេសជាច្រើនគឺមានសកម្មភាពច្រើនក្នុងការរុករកដើម្បីអោយស្គាល់ពីរGDPសំរាប់គោលណ៏បំនងទាំងនោះ។
GDPអាចត្រូវបានធ្វើការកំនត់ក្នុងលក្ខណ៏បីរយ៉ាង ដែលទាំងអស់នោះជាគោលការណ៏ដែលផ្ដល់នៅលទ្ធផលដូចគ្នា។
ពួកគេជាអ្នកផលិតករ(or input)ជាអ្នកនៅជិតរឺស្គាល់ប្រាក់ចំនូល និងប្រាក់ចំនាយ។
គោការណ៏ក្នុងការត្រួតត្រាភាគច្រើនគឺផលិតករជាអ្នកកាន់កាប់ ដែលផលបូកទិន្នផលមានការកើនឡើងជាលំដាប់រហូតដល់ផលបូកសរុប។ តំលៃផលិតផលសរុបត្រូវតែស្មើនិងការចំនាយសរុបរបស់ពួកគេក្នុងការទិញទំនិញ។
ប្រាក់ចំនូលដែលបានពីរការធ្វើការត្រូវតែស្មើនិងតំលៃសរុបនៃទំនិញរបស់ពួកគេ ហើយ កំនត់GDPដោយការស្វែងរកផលបូកនៃប្រាក់ចំនូលរបស់ផលិតករសរុប។
ឧទាហរណ៏ៈអំពីរវីធីចំនាយៈប្រាក់ចំនូលដែលបានពីរការធ្វើការត្រូវតែស្មើនិងតំលៃសរុបនៃទំនិញរបស់ពួកគេ ហើយ កំនត់GDPដោយការស្វែងរកផលបូកនៃប្រាក់ចំនូលរបស់ផលិតករសរុប។
- GDP = private consumption + gross investment + government spending + (exports − imports), or
តំលៃទីផ្សារសរុបនៃមុខទំនិញទាំងអស់នៅក្នុងទីផ្សារ ហើយនិងសេវាកម្មផលិតនៅក្្នុងប្រទេសមួយ ក្នុងមួយឆ្នាំរួមមានការប្រើប្រាស់សរុបវិភាគទាននិងការចំនាយរបស់
រដ្ឋាភិបាល បូកសរុបទាំងតំលៃនៃការនាំចេញហើយដកនិងផលិតផលនាំចូលសរុប ។ ការរីកចំរើននិងការអន់ថយនូវGDP គឺជារឿងរ៉ាវដែលគួរអោយកត់សំគាល់។
ប៉ុន្ដែជាមួយនិងខ្លឹមសារវិមគ្គកម្មសហរដ្ឋអាមេរិចGDPកើនឡើងខាំងគួរអោយកត់សំគាល់
ដែលមានមធ្យមភាគជាមធ្យមប្រហែល២.៥-3% ក្នុងមួយឆ្នាំ។ដូចដែលបានបញ្ជាក់ពីរខាងដើមរបាយការណ៏អំពីរ GDP និងត្រូវបានបន្ថែមបន្ថយរឺ
ត្រូតពិនិត្យពីរដងមុននិងបានចេញជាលទ្ធិផលខាងលើៈ ការថ្លែងនូវរបាយការណ៏គឺត្រូវបានឯកភាពដំបូងអំពីរលទ្ធិផលនៅចុងខែហើយ និងប ញ្ចប់សេចក្ដីរាយការណ៏បន្ទាប់ពីរនោះ។
